De handleiding

De homepagina

Op deze pagina kunnen de leerlingen op een interactieve afbeelding klikken. Door op één van de executieve functies te klikken verschijnt een pop-up met uitleg over die specifieke executieve functie. De leerlingen kunnen ook een uitleg filmpje bekijken op de homepagina.

Als de leerlingen de pagina goed hebben onderzocht, kunnen ze hun kennis testen met het spelletje onderaan de pagina. De leerling schuift de stelling naar de juiste executieve functie. ‘Ik zorg dat ik mijn spullen netjes opruim.’ hoort bijvoorbeeld bij de executieve functie organiseren. De leerling kan zelf kiezen of hij/zij behoefte heeft aan samenwerken. De termen voor de executieve functies zijn immers niet eenvoudig en niet voor iedere leerling in één keer duidelijk. Ik merkte tijdens de testfase van de website dat de meeste leerlingen dit erg prettig vinden en er samen goed uit kunnen komen. 

1. Test je power

Voordat de leerling gericht gaat werken aan de executieve functies, is het nodig om inzicht te krijgen in zijn/haar sterke punten en ontwikkelpunten. De Power Test kun je zien als het uitgangspunt voor het verdere verloop van het leerproces.

Omdat dit een korte vragenlijst is en maar een beperkt aantal stellingen per executieve functie bevat, zullen de resultaten geen volledige beschrijving van de leerling weergeven. De Power Test geeft de leerling echter wel inzicht in welke executieve functies bij hem/haar het sterkst ontwikkelt zijn en waar hij/zij nog mee kan oefenen. Het kan bij sommige leerlingen nodig zijn om de antwoorden op de zelftest na te bespreken. Een leerling kan immers zichzelf onterecht heel hoog of laag inschatten.

U heeft 2 opties:

• De leerling maakt De Power Test volgens de bijgeleverde instructievideo op de pagina. Een mooi moment om het werkgeheugen eens te trainen! De leerling kan de zelftest dan zelf naar u airdroppen of printen voor in de portfolio map.
• U kunt zelf de zelftest van te voren printen in de bijlagen en hem klassikaal schriftelijk afnemen.

Het kindplan

Naar aanleiding van de zelftest kan de leerling samen met de leerkracht het kindplan invullen. Het gebruik van het kindplan is optioneel, maar zeker aan te raden. De leerling vult in wat zijn/haar sterke punten zijn en waar nog mee kan worden geoefend. Daarnaast wordt hier de connectie gelegd met het gedrag in de klas. De leerling vult hier een doel in en hoe de juf /meester/klas hem daarbij kunnen helpen. De leerling is zich bewust van de executieve functies waar hij/zij aan wil werken en gaat hiermee aan de slag d.m.v. spellen, maar ook in de klas. De leerkracht plant vervolgens na enige tijd een moment in om het plan met de leerling te evalueren en bij te schaven waar nodig. Het kindplan kunt u vinden in de bijlagen.

2. De spellengrot

In de spellengrot kunnen de leerlingen door het mysterieuze spellenboek bladeren. In het spellenboek staan de Smartgames en gezelschapsspellen die aanwezig zijn op de Burgerschool ingedeeld per executieve functie. Hoe lang een leerling met een bepaald spel oefent, is afhankelijk van het spel. Zo hebben sommige Smartgames 60 levels. Terwijl je Mens erger je niet na 3 keer wel gezien hebt… Dit is maatwerk. Het gaat er om dat de leerling niet zomaar opgeeft en een ander spel kiest.

Bij ieder spel staan de volgende icoontjes:

De aftekenlijsten van de Smartgames zijn te vinden op de bijlagen pagina. Deze zijn uiteraard ook leuk om in de portfolio map te bewaren, naast de zelftest en het kindplan.

Verscheidene EF-methoden benadrukken het belang van spel in de ontwikkeling van de executieve functies. Voor meer informatie over hoe spel bijdraagt aan de ontwikkeling van de executieve functies, ga je naar de pagina achtergrondinformatie en klik je op ‘spel’.

3. Het spiegelbos

Om te reflecteren in het spiegelbos hebben de leerlingen 1 dobbelsteen nodig. Om de beurt dobbelen zij met de dobbelsteen en gaan in gesprek over de reflectievraag. Dit kan op verschillende manieren:

• De leerlingen bespreken dit zelf in een groepje of in groepjes.
• Een klein groepje leerlingen dat aan het werk is geweest met de website, bespreekt dit met de leerkracht. De leerkracht leidt het gesprek.
• De leerlingen dobbelen om de beurt en vullen het antwoord op de vraag in op papier. In de bijlagen kunt u hier een leeg reflectieformat voor vinden. Dit format kan in het portfolio worden gestopt.

Om het laagdrempelig te houden zou ik aanraden per keer bijvoorbeeld 2 reflectievragen te beantwoorden. Zo blijven de leerlingen zich toch bewust van dat er een leerproces achter zit, zonder dat dit verder veel tijd en moeite kost.

Kritische noot 

De website kan op verscheidene manieren worden ingezet. Niets moet, alles mag. Je zou de website kunnen zien als verzamelplaats voor de leerling, onderwijsassistenten en leerkracht om aan de slag te gaan met de executieve functies. Het spellenboek kan de leerling of leerkracht helpen om een keuze te maken met welk spel men het beste gericht aan de slag kan gaan met 1 specifieke executieve functie.

Ons advies zou zijn om in de Gouden Weken van schooljaar 2021-2022 in week 3 te starten met de eerste 8 lessen van de methode Breinhelden. Nogmaals, dit MOET niet. Dit leek ons echter een fijne manier om de executieve functies klassikaal aan de leerlingen te introduceren, voordat ze zelfstandig aan de slag gaan. Op die manier heb je als leerkracht iets om op terug te vallen gedurende het schooljaar.

Een voorbeeld van hoe dit idee verwerkt zou kunnen worden in de jaarplanning, vindt u in de bijlagen.